W cieniu globalnej pandemii obchodzimy Światowy Dzień Pracy Socjalnej (WSWD). W obliczu zagrożenia - praca socjalna i wzajemna pomoc, w sposób wyjątkowy umacniają relacje międzyludzkie. Gratulujemy pracownikom socjalnym codziennego realizowania wartości i docierania do osób żyjących w najtrudniejszych warunkach. Zachęcamy do lektury specjalnie przygotowanego artykułu autorstwa naszego eksperta - Andrzeja Gocłowskiego, a poświęconego tematyce WSWD, jego genezy, historii i inicjatyw z nim związanych.
Światowy Dzień Pracy Socjalnej 2020
Ogólnoświatowe obchody Dnia Pracy Socjalnej organizowane są z inicjatywy Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych (IFSW) w trzeci wtorek marca każdego roku. Pierwszy Światowy Dzień Pracy Socjalnej (ang. World Social Work Day) zorganizowano w 2007 roku, w związku z trwającymi obchodami jubileuszu 50-lecia Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych. Pierwsze obchody Światowego Dnia Pracy Socjalnej (27 marca 2007) odbyły się pod hasłem „Praca socjalna to tworzenie świata nowych wartości” (ang. Social Work: Making a World of Difference). Pod hasłem pozytywnych zmian, które kreuje profesjonalna praca socjalna, obchodzono w 2006 roku również jubileusz 50-lecia IFSW – organizacji utworzonej w trakcie Międzynarodowej Konferencji Pracowników Socjalnych w Monachium w 1956 roku. Motto „Tworzenie świata nowych wartości” miało podkreślić fakt, że pracownicy socjalni pomagają wprowadzać pozytywne zmiany w życie osób i społeczności, którym pomagają. Tę myśl odzwierciedlało logo 50-lecia IFSW oraz temat pierwszego Światowego Dnia Pracy Socjalnej.
Geneza
Prekursorami pomysłu wspólnych działań w ramach Dnia Pracy Socjalnej byli pracownicy socjalni w Europie. Organizacje pracowników socjalnych, które współpracowały ze sobą w strukturach IFSW Regionu Europa, organizowały w swoich krajach obchody Dnia Pracy Socjalnej (ang. Social Work Action Day, SWAD). Charakterystyczną cechą SWAD, organizowanego w Europie od 1996 roku, były różnorodne działania podejmowane przez pracowników socjalnych, działania dla których inspirację stanowił „temat” uprzednio przyjęty przez Zespół Koordynujący. W ramach SWAD organizowano konferencje, seminaria, spotkania, promowano pracę socjalną w mediach lokalnych, przeprowadzano badania ankietowe, organizowano happeningi itp. Poniższy fragment wiadomość e-mail IFSW Europa przybliża przygotowania do SWAD 2004 (tłumaczenie anglojęzycznego tekstu): "Chcielibyśmy podziękować tym krajom, które odpowiedziały już na zapytania dotyczące tematu, daty i uczestnictwa w zespole koordynującym Dzień Pracy Socjalnej 2004. Otrzymaliśmy odpowiedzi z Austrii, Malty, Węgier, Bułgarii, Włoch, Szwajcarii, Polski, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Irlandii, Hiszpanii, Islandii, Luksemburga, Francji, Rosji, Szwecji, Norwegii i Danii. Wynik głosowania na temat hasła tegorocznego SWAD wykazał jednakowe zainteresowanie obiema przedstawionymi wcześniej propozycjami: 1. Ewoluowanie roli społeczno zawodowej pracownika socjalnego, 2. Handel ludźmi i niewolnictwo. Pojawiło się również kilka nowych pomysłów […] Dziękujemy za zainteresowanie i kreatywne sugestie...".
Autorami tej historycznej dziś wiadomości są: David N. Jones (UK), wówczas - wice Prezydent IFSW oraz Ana Radeulescu (Rumunia), wówczas - Sekretarz Honorowy Regionu Europejskiego IFSW. Warto podkreślić, iż finałem obchodów Europejskiego Dnia Pracy Socjalnej była tradycyjnie informacja zbiorcza - opracowanie na temat działań podjętych przez pracowników socjalnych w poszczególnych krajach Europy, które sporządzał zespół organizacyjny na podstawie relacji przysyłanych z poszczególnych krajów Europy. W relacjach, jakie publikowano na stronie internetowej IFSW pojawiały się również informacje o działaniach podejmowanych przez środowisko pracowników socjalnych w Polsce, w związku z kolejnymi SWAD. Przez kilka lat organizacją SWAD w Polsce zajmowało się Polskie Towarzystwo Pracowników Socjalnych – stowarzyszenie, które zawiesiło swą działalność.
Światowy Dzień Pracy Socjalnej (World Social Work Day)
Pomysł ten dojrzewał od wielu lat. W roku 2004 IFSW podjęła uchwałę ws. Światowego Dnia Pracy Socjalnej i dążenia do uznania tego dnia przez ONZ. Przygotowania do pierwszego WSWD rozpoczęto w roku 2006, w trakcie obchodów Jubileuszu 50-lecia Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych. Pierwsze obchody wyznaczono na dzień 27 marca 2007 roku. W październiku 2006 roku informacja na ten temat dotarła do organizacji współtworzących IFSW Region Europa, z jej treści wynika, że od roku 2007 będzie obchodzony Globalny Dzień Pracy Socjalnej - wydarzenie o wymiarze ogólnoświatowym. Warto dodać, że w obchodach Jubileuszu 50-lecia IFSW oraz dacie 27.03.2007 znalazł się bardzo silny polski akcent. W trakcie jubileuszowej konferencji IFSW w Monachium, w roku 2006, w szczególny sposób wyróżniono pracownika socjalnego z Polski – tą wyróżnioną osobą była Irena Sendler z domu Krzyżanowska, która w czasie II Wojny Światowej uratowała od śmierci ok. 2.500 tys. żydowskich dzieci z Getta w Warszawie. Doceniając bohaterstwo Ireny Sendlerowej, Międzynarodowa Federacja Pracowników Socjalnych nadała Jej honorowy tytuł Najbardziej Znamienitego Pracownika Socjalnego IFSW, natomiast 27 marca 2007 roku - IFSW zgłosiła kandydaturę Ireny Sendler do Pokojowej Nagrody Nobla.
Pierwszym obchodom Światowego Dnia Pracy Socjalnej w Polsce towarzyszyła promocja tego wydarzenia w Portalu OPS.pl oraz kilka lokalnych wydarzeń m.in. seminarium zorganizowane przez Kolegium Pracowników Służb Społecznych we Wrocławiu oraz spotkanie i projekcja filmu dokumentalnego pt. Zawód: Pracownik Socjalny, które Ruch Pracowników Socjalnych „Pomarańczowa Inicjatywa” zorganizował w Domu Kultury Śródmieście (DKŚ) w Warszawie.
Stałe elementy Światowego Dnia Pracy Socjalnej
Wydarzenie to ma kilka stałych elementów, należą do nich: wybór tematu, plakat, wideo przekaz, podejmowane działania, podsumowanie na podstawie informacji napływających z krajów, gdzie nawiązano współpracę w ramach WSWD. Od kilku lat tematyka Światowego Dnia Pracy Socjalnej odnosi się do treści Globalnego Planu Działania dla Pracy Socjalnej i Rozwoju Społecznego (Global Agenda for Social Work and Social Development). Globalna Agenda jest wspólnym przedsięwzięciem Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych (IFSW), Międzynarodowego Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej (IASSW) oraz Międzynarodowej Rady Pomocy Społecznej (ICSW). Jednym z owoców rozpoczętej w roku 2010 współpracy jest cykliczny Raport o Pracy Socjalnej i Rozwoju Społecznym. Pierwszy taki raport powstał w 2014 roku. (ang. Report on Social Work and Social Development: Promoting Social and Economic Equalities 2014") .
Ciekawym, nie tylko z lingwistycznego punktu widzenia, jest tradycyjne już tłumaczenie tekstu na plakacie promującym Światowy Dzień Pracy Socjalnej. Od kilku lat na stronie internetowej IFSW pojawia się oficjalny plakat z napisami w języku angielskim, który następnie jest tłumaczony na języki używane w państwach, z których organizacje lub osoby znane IFSW włączają się w akcję ich tłumaczenia. Oczekiwanym działaniem w tej sprawie jest takie, że plakat w wersji językowej danego kraju tworzony jest przez pracowników socjalnych z tego kraju, a następnie wysyłany jako załącznik wiadomości e-mail do właściwego Regionu IFSW. Wersje językowe oficjalnego plakatu, które pojawiają się każdego roku na stronie www.ifsw.org tworzone są w ten właśnie sposób. W roku 2015 elementem plakatu były transparenty z napisami:
- Główny (duży) transparent: Światowy Dzień Pracy Socjalnej, 17 marca 2015, Promowanie godności i wartości każdego człowieka
- Czerwony transparent: Utrzymanie praw człowieka dla wszystkich
- Żółty transparent: Doceńmy różnorodność poprzez poszanowanie głosów
- Zielony transparent: Wspólnoty pełne szacunku dla zrównoważonej przyszłości
- Niebieski transparent: Pracownicy socjalni w obronie ludzkiej godności
- Fioletowy transparent: Uwolnienie milczących/cichych głosów
Wideo przekaz, czyli oficjalna wypowiedź Globalnego Prezydenta IFSW oraz Prezydentów pięciu Regionów: „Europa”, „Afryka”, „Azja i Pacyfik”, „Ameryka Łacińska i Karaiby”, „Ameryka Północna”. Treścią tych wideo wiadomości są zazwyczaj słowa o tym, czym zajmują się pracownicy socjalni, co jest ważnego w tym, co robią dla osób i społeczności, którym pomagają. Są to również specjalne życzenia kierowane do wszystkich pracowników socjalnych. Clipy wideo z nagranym przekazem publikowane są na oficjalnej stronie internetowej IFSW w przeddzień Światowego Dnia Pracy Socjalnej lub dokładnie w tym dniu.
Typowymi działaniami podejmowanymi przez pracowników socjalnych w ramach WSWD jest promowanie profesjonalnej pracy socjalnej, poprzez organizowanie konferencji, seminariów, których tematyka ma związek z hasłem obchodów WSWD w danym roku. W niektórych krajach udaje się pracownikom socjalnym zwrócić uwagę lokalnych lub krajowych mediów na kwestię pomocy społecznej i pracy socjalnej. Niekiedy jest to dzień akcji protestacyjnych ws. warunków życia osób, społeczności lokalnych lub złych warunków pracy osób wykonujących zawód pracownika socjalnego. W wielu krajach świata specjalne wydarzenia z okazji WSWD organizują szkoły i uczelnie kształcące pracowników socjalnych – aktywność w tej sprawie wspiera Międzynarodowe Stowarzyszenie Szkół Pracy Socjalnej (IASSW). Prostym sposobem włączenia się w ogólnoświatową akcję WSWD jest wywieszenie w swoim miejscu pracy plakatu, który można pobrać ze strony www.ifsw.org i samodzielnie wydrukować.
Przykłady działań podjętych w ramach WSWD 2014
W Polsce przykładem takich działań było zorganizowanie seminarium w Legnicy przez Komisję Zakładową NSZZ „Solidarność” w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Legnicy oraz seminarium zorganizowane we Wrocławiu w Kolegium Pracowników Służb Społecznych. Polska Federacja Związkowa Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej w Światowym Dniu Pracy Socjalnej wysłała natomiast List otwarty do Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Podobne wydarzenia towarzyszyły obchodom WSWD w wielu krajach Europy i innych rejonów świata. Na Uniwersytecie Nauk Stosowanych w Austrii zorganizowano spotkanie, w którym uczestniczyli studenci kształcący się w zawodzie pracownika socjalnego. Stowarzyszenie Pracowników Socjalnych w Rumunii zorganizowało spotkanie w siedzibie Parlamentu. Pracownicy socjalni w Gruzji zorganizowali zaś spotkania i skierowali do Rzecznika Praw Zabezpieczenia Społecznego oświadczenie pt. „Prawo każdej osoby do zabezpieczenia społecznego – głównym celem praw człowieka”. Bardzo uroczyście i kameralnie zarazem świętowali w roku 2014 pracownicy socjalni w Armenii. W siedzibie Armeńskiego Stowarzyszenia Pracowników Socjalnych zorganizowano spotkanie z „tortem i szampanem”!
Nowa definicja pracy socjalnej
Nowa Globalna Definicja Pracy Socjalnej jest owocem 6. lat wspólnych ustaleń Międzynarodowego Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej (IASSW) oraz Międzynarodowej Federacja Pracowników Socjalnych (IFSW). Przyjęcie nowej globalnej definicji pracy socjalnej było jednym z przedmiotów obrad Zgromadzenia Ogólnego IFSW. Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych zebrało się w Melbourne (Australia) w dniach 6 i 7 lipca 2014 roku. Uczestnikami tego spotkania byli delegaci organizacji członkowskich.
„Praca socjalna jest zawodem bazującym na praktyce i dyscypliną akademicką. Celem jej działań są zmiany społeczne i rozwój społeczny, integracja społeczna oraz upodmiotowienie i wyzwolenie ludzi. Kluczowe dla pracy socjalnej są zasady sprawiedliwości społecznej, praw człowieka, odpowiedzialności publicznej oraz szacunku dla różnorodności. Praca socjalna – na podstawie jej teorii, nauk społecznych i humanistycznych oraz wiedzy lokalnej – angażuje ludzi i struktury instytucjonalne w odpowiedzi na wyzwania życiowe i w celu zwiększania dobrostanu. Definicja ta może być rozwijana dla potrzeb krajowych i/lub regionalnych”. Integralną częścią powyższej definicji jest obszerny komentarz na temat teorii i praktyki pracy socjalnej.
Przygotował: Andrzej Gocłowski
