Mocno o bezpieczeństwie w Gdańsku

To nie była zwykła konferencja. To było spotkanie pracowników socjalnych, o pracownikach socjalnych i dla pracowników socjalnych, którzy zdecydowanie zabrali głos w sprawie ich bezpieczeństwa, a także - jak wszystko na to wskazuje -wspólnie poszukują rozwiązań i mają pomysł na zmiany w ich zawodzie.

Konferencję w Gdańsku zorganizował Trójmiejski Zespół Pracowników Socjalnych przy udziale Uniwersytetu Gdańskiego i NSZZ Solidarność. W trakcie wydarzenia omówione zostały wyniki badań przeprowadzonych wśród pracowników socjalnych w 2016 r., które dotyczyły poziomu ich bezpieczeństwa zawodowego. Swoją oficjalną premierę w trakcie konferencji miała również książka pod znamiennym tytułem "Bezpieczeństwo pracy pracownika socjalnego. Niech ktoś nas wysłucha", która dostępna jest już w księgarniach, a przedstawia wnioski z tegorocznego badania.

Przemoc w pomocy, czyli nie jest dobrze

Zaproszeni prelegenci, wśród których znaleźli się decydenci, samorządowcy, pracownicy akademicy, naukowcy, przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy, pracodawców oraz związków zawodowych, zgodnie wskazali na istotne znaczenie aktów przemocy wobec pracowników socjalnych, jako problemu, który ma swoje indywidualne i społeczne konsekwencje oraz źródła.

Porażająco przedstawiają się wyniki badań przeprowadzonych wśród ponad 800 pracowników socjalnych w Polsce, według których niemal połowa z nich doświadczyła mobbingu w miejscu pracy; 97,7% było świadkiem skierowanej wobec pracowników agresji fizycznej, słownej bądź psychicznej, 85% badanych obawia się przekazać bezpośredniemu przełożonemu, że coś mu się nie powiodło; a niemal 1/4 przełożonych miała nigdy nie pochwalić pracownika. Prezentująca wyniki badań - Pani Anna Dunajska - wskazywała również, że u ponad połowy respondentów w związku ze stresem zawodowym wystąpiły problemy zdrowotne lub rodzinne. Brutalne ataki na pracowników socjalnych obejmowały tak traumatyzujące zachowania jak duszenie, usiłowanie podpalenia, użycie noża lub siekiery, a także napastowanie seksualne.

O przyczynach takiego stanu rzeczy dyskutowano zarówno podczas specjalnego panelu z udziałem ekspertów, jak również wątek ten przewijał się w wystąpieniach zaproszonych gości. Profesor Jerzy Szmagalski (Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie), wskazywał na ogólnoświatowe tendencje biurokratyzacji i ekonomizacji pomocy, które skutkują zagrożeniem dla misji i celu pracy socjalnej, a także przekładają się na ryzyko niebezpieczeństwa dla samych pracowników socjalnych. Pani dr hab. Joanna Staręga-Piasek (IRSS), zwracała uwagę na niedostateczne zrozumienie i ochronę w wymiarze przestrzeni publicznej pracowników socjalnych jako grupy zawodowej. Wiceprzewodniczący naszej Federacji Paweł Maczyński odwoływał się do procesów biurokratyzacji, marginalizacji pracowników socjalnych, powierzenia im ról urzędniczych, kontrolnych i interwencyjnych, jako podstawowej przyczyny narażenia na agresję. W tym kontekście za istotne uznał rozpatrywanie problemu przemocy wobec pracowników w połączeniu z przemocą instytucjonalną przejawiającą się zarówno w zachowaniach mobbingowych pracodawców, jak też ich wiktymizującej reakcji na akty agresji skierowane wobec pracowników (osądzanie, stygmatyzowanie, nie udzielanie wsparcia psychologicznego oraz prawnego). Z kolei dr Marcin Boryczko (współautor badań) upatrywałby przyczyn zagrożenia bezpieczeństwa m.in. w procesach kontrolnej funkcji pomocy społecznej, a także jako elementu szerszego zjawiska jakim jest przemoc wobec kobiet i związane z tym niezgłaszanie aktów agresji stosownym organom (brak raportowania). 

Całości obrazu dopełniły wystąpienia przedstawiciela inspekcji pracy oraz dr Anety Grodzickiej i dr Marcina Krause (współautorzy badań), którzy zwracali uwagę na niedostosowanie cyklicznych szkoleń BHP do specyfiki, potrzeb i ryzyka zawodowego pracowników socjalnych.

Może być tylko lepiej?!

Uczestnicy konferencji zastanawiali się również nad receptą na chorobę agresji wobec pracowników socjalnych. Poprawa warunków lokalowych, zrozumienie ze strony samorządów, dialog z pracodawcami, przywrócenie należnego prestiżu i miejsca pracy socjalnej oraz pracownikom socjalnym, a także ustanowienie ich funkcjonariuszami publicznymi i wzmocnienie ich położenia względem mediów - to tylko część ze zgłaszanych licznych postulatów. O tym jak w praktyce realizować podobne pomysły mówił Pan Sylwester Tonderys (Związek Zawodowy Pracowników Socjalnych), który przedstawił główne zdania i rolę związków zawodowych w procesie poprawy bezpieczeństwa. Z kolei o oddolnych i integrujących środowisko - inicjatywach, na przykładzie Trójmiejskiego Zespołu Pracowników Socjalnych - opowiadała Pani Urszula Lewandowska. Podsumowujący charakter miało wystąpienie Pana Kacpra Płażyńskiego, którego apel o zdecydowane stowarzyszanie się i przystępowanie do związków zawodowych, wybrzmiało na zakończenie konferencji wyjątkowo doniośle. 

Aktualizacja !!! Dla osób które chciałby posłuchać wystąpień organizatorzy przygotowali pełną relację w serwisie Youtube - obejrzyj (wystąpienie wiceprzewodniczącego od 1:36:50) 

A już dziś zapoznaj się z naszą informacją dla pracowników, pracodawców oraz samorządowców "Wspólnie zadbajmy o bezpieczeństwo pracowników pomocy"

W imieniu Federacji chcielibyśmy podziękować organizatorom za wystosowane zaproszenie. Mamy przekonanie, że ta udana konferencja integrująca różne spojrzenia na pomoc społeczną, stanie się realnym zaczynem wspólnych działań. Dziś wiemy, że w wielu miejscach Polski, o czym mogliśmy przekonać się również w kuluarach, są osoby i grupy, którym los naszego zawodu nie jest obojętny i które mają mnóstwo pomysłów i energii by realizować pomysły na zmianę, Dziś spotkaliśmy się w jednym miejscu. 

Galeria zdjęć z wydarzenia

                           Anna Dunajska i dr Joanna Staręga-PiasekPaweł Maczyńskiautorzy książkiAnna Dunajska

dr Marcin Boryczkodr Aneta Grodzicka i dr Marcin Krause panel dyskusyjnyUrszula LewandowskaKacper Płażyński organizatorzy   Paweł Maczyński, Sylwester Tonderys, Jacek Szwalgin prof dr hab. Jerzy Szmagalski