Za nami ostatnie godziny 2016 r., w którym wiele działo się również w pomocy społecznej i pracy socjalnej. Wybraliśmy dla Was – naszym zdaniem – najważniejsze wydarzenia minionego roku.
Gorąco w pomocy społecznej, czyli strajki w Wierzbicy i Łodzi
Początek roku to czas upomnienia się części pracowników o należne im prawa i godne warunki pracy. W niewielkiej Wierzbicy i znacznie większej Łodzi doszło do akcji strajkowych. W ich wyniku łódzcy pracownicy uzyskali podwyżki wynagrodzeń oraz korzystne zmiany w funkcjonowaniu jednostki, a następnie piastująca stanowisko dyrektora w łódzkim MOPS, po zleconej kontroli została zwolniona. W Wierzbicy natomiast zamiast dialogu władza wybrała wariant siłowy (zwolnienia strajkujących), a na ich przywrócenie do pracy przyjdzie niestety jeszcze poczekać. Wspólnym mianownikiem obu akcji strajkowych było przekonanie, że wbrew powszechnej jeszcze bierności już dziś - nie ulec to zwycięstwo.
Więcej zadań bez większego realnego docenienia
W 2016 r. opracowano i częściowo wdrożono rządowe programy: Rodzina 500+ oraz Za życiem. Wbrew zapowiedziom, że udział pomocy społecznej w tych zadaniach będzie marginalny, tradycyjnie okazało się, że wypłatą świadczenia wychowawczego zajęły się głównie ośrodki pomocy społecznej, a pracownikom socjalnym i asystentom rodziny przydzielono nowe obowiązki (weryfikacja zgodności świadczeń z wydatkowaniem, obsługa pomocy dla rodzin niepełnosprawnych). Obie grupy, oprócz corocznych podziękowań, nie doczekały się jednak od dawna postulowanych realnych i systemowych zmian w ich sytuacji: pracownicy socjalni – m.in. wzrostu dodatku terenowego, a asystenci rodziny – likwidacji umów śmieciowych i wprowadzenia uprawnień podobnych do pracowników socjalnych.
Bezpiecznej, ale nie zawsze w terenie
Na plus należy odnotować działania resortu rodziny i całego środowiska zawodowego na rzecz poprawy bezpieczeństwa. W 2016 r. doprecyzowano zasady udzielania asysty policji dla pracowników socjalnych (porozumienie MRPiPS z KGP), wpisano powyższe uprawnienia do legitymacji służbowej (zmiana rozporządzenia), temat bezpieczeństwa zaistniał realnie w mediach i debatach publicznych (m.in. zorganizowano konferencję w Gdańsku przy okazji publikacji pracy naukowej na ten temat), a pod koniec roku Federacja otrzymała z Urzędów Wojewódzkich dawno oczekiwany wykaz placówek pomocowych dla pracowników socjalnych (o tym wkrótce na naszej stronie) oraz zapewnienie Komendy Głównej Policji w sprawie respektowania legitymacji służbowej podczas interwencji Policji. Zapadły też wyroki skazujące dla sprawców ataków na pracowników socjalnych w Makowie (kara dożywotniego pozbawienia wolności) oraz Margoninie (8 lat pozbawienia wolności), a też sama prokuratura chętniej sięgała po środki zabezpieczające bezpośrednio po zdarzeniach z użyciem przemocy. Tych nadal jednak nie brakowało – do nowych zdarzeń doszło m.in. w Brześciu Kujawskim, miejscowości Niemce, Polkowicach, Płużnicy i wspomnianym Margoninie. Po raz pierwszy tak szeroko zaczęto również mówić o zjawisku tabu dotyczącym przemocy instytucjonalnej wobec pracowników w miejscu ich zatrudnienia (mobbing, podwójna wiktymizacja).
Polska w IFSW
W czerwcu dobra wiadomość napłynęła do nas z Seulu. Polscy pracownicy socjalni po kilkunastu latach nieobecności doczekali się swojej reprezentacji w Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych. W głosowaniu, które odbyło się podczas mitingu generalnego IFSW, przyjęto Polską Federację Związkową Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej do tejże organizacji. Powróciliśmy na swoje miejsce w międzynarodowej społeczności pracowników socjalnych.
Pracownicy pomocy bardziej zorganizowani i skuteczni
Rok 2016 zostanie również zapamiętany jako czas mobilizacji naszej grupy zawodowej w wielu miejscach w Polsce. Powstały nowe organizacje związkowe, a te już istniejące nadal łączyły się w ogólnopolskie struktury i lokalne inicjatywy jak np. w Trójmieście. Pomimo porażających danych dotyczących braku przestrzegania praw pracowniczych w jednostkach pomocy społecznej oraz destrukcyjnych działań części samorządów – wielu pracowników podjęło, czasami wręcz heroiczną walkę o przyzwoite wynagrodzenia, właściwe warunki pracy i przestrzeganie prawa. Na naszej stronie informowaliśmy o wspaniałych przykładach takich działań pracowników m.in. we wspomnianej Wierzbicy, Piątnicy czy też Strzelcach Opolskich. Były też miejsca, które pozostaną anonimowe dla ogółu z uwagi na dobro zatrudnionych tam pracowników, ale gdzie prowadzone interwencje doprowadziły do przywrócenia elementarnego poczucia godności osób zatrudnionych. Z kolei podwyżki wynagrodzeń uzyskano m.in. w Jarosławiu, Lublinie i Łodzi, natomiast na warszawskim Ursynowie do wynegocjowanego wcześniej ruchomego czasu pracy dołączono także procedurę awansu zawodowego dla pracowników.
W stronę tożsamości i profesjonalizmu
Kończący się rok to także szereg inicjatyw, które podnosiły znaczenie, prestiż i wartość samej pracy socjalnej. Tydzień pracy socjalnej organizowany w Krakowie, zjazd Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej, zjazd asystentów rodziny, wspomniana konferencja dotycząca bezpieczeństwa w Gdańsku, konferencje w Krakowie (UJ) i Częstochowie (OKPS) oraz wiele innych, których nie sposób wymienić, a organizowanych przez lub z uczestnictwem praktyków - pozwoliły nie tylko wzmocnić samą profesję, ale także uwierzyć, że możliwe jest harmonijne i oddolne budowanie tożsamości zawodowej przez pracowników naukowych, studentów oraz osoby pomagające.
Zamykając nasz subiektywny przegląd najważniejszych wydarzeń 2016 r., życzymy by 2017 r. rok przyniósł oczekiwane zmiany i realizację już rozpoczętych działań naszego środowiska zawodowego.
Do Siego Roku !
