Drugi z naszych filarów zmian w pomocy społecznej, który uzgadnialiśmy z Ministerstwem właśnie stał się faktem. Minister Rodziny i Polityki Społecznej podpisała, a w Dzienniku Ustaw opublikowano - rozporządzenie w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, które wprowadza szereg istotnych zmian w procedurze wywiadu, ułatwia ją i precyzuje, a przede wszystkim pozwala zrezygnować z części biurokratycznych obowiązków. Na deser otrzymamy nową legitymację służbową. Rozporządzenie zostało wprawdzie opublikowane, ale ze względu na konieczność dostosowania systemów informatycznych zacznie obowiązywać za 6 miesięcy.
1. Nowa legitymacja
Legitymacja pracownika socjalnego zyska nowy wygląd. Będzie wykonana ze sztucznego tworzywa w kolorze grafitowym, a na okładce umieszczony zostanie orzeł z godłem Rzeczypospolitej Polskiej w kolorze srebrnym i napis „LEGITYMACJA PRACOWNIKA SOCJALNEGO” w kolorze srebrnym. Nowa legitymacja zastąpi papierową, która nie dość, że była łatwa w podrobieniu, to jeszcze nie dodawała prestiżu.
2. Nowe i lepsze zasady przeprowadzania wywiadu
W samym rozporządzeniu wprowadzone mają zostać m.in. następujące zmiany:
- nowy zapis, że wywiad ma służyć także diagnozie sytuacji osób i rodzin, a nie tylko celom związanym z prowadzeniem postępowań administracyjnych Wobec trwających działań mających na celu rozdzielenie tychże postępowań od pracy socjalnej – wywiad ma być szerzej wykorzystywany jako narzędzie diagnostyczne w praktyce i metodyce pracy pracownika socjalnego udzielającego wybranych świadczeń w formie niefinansowej
- poszerzenie katalogu sytuacji, gdy możliwe będzie odstąpienie od określonych czynności podczas wywiadu (np. podpis wnioskodawcy, uzyskanie dokumentacji), nie tylko, jak obecnie - gdy mamy do czynienia z osobą chorującą psychicznie, ale także wobec chorych somatycznie, których stan zdrowia nie pozwala na wykonanie określonych czynności
- doprecyzowanie, że wywiad z osobą: ubezwłasnowolnioną, niezdolną do samodzielnej egzystencji lub gdy jego przeprowadzenie wymagane jest na rzecz świadczeń opiekuńczych, przeprowadza się z opiekunem w miejscu przebywania tej osoby, nad którą sprawowana jest opieka
- wprowadzenie zasady, że legitymację służbową okazuje się przy kolejnych wywiadach tylko na żądanie, a nie jak było obecnie za każdym razem, gdy przeprowadzany jest ten wywiad
- na nowo uregulowano kwestię przeprowadzania wywiadu, w tym jego aktualizacji u osób przebywających w domach pomocy społecznej oraz ośrodkach wsparcia, a także procedurę przeprowadzania wywiadu „alimentacyjnego” z członkami rodziny osoby ubiegającej się lub otrzymującej pomoc
- doprecyzowano kwestie możliwości składania kopii dokumentów w postaci elektronicznej, co stanowi znaczące udogodnienie dla stron i usprawni procedurę przeprowadzania postępowania dowodowego, zwłaszcza w sytuacjach, gdy osobiste dostarczenie dokumentacji nie jest możliwe
Nowe druki – prościej i szybciej
W samych formularzach wywiadu także nastąpią ważne zmiany. Nie wszystkie nasze postulaty są wprawdzie możliwe do zrealizowania z uwagi na powiązanie rozporządzenia z ustawą o pomocy społecznej (delegacja ustawowa), ale już proponowane poprawki dają nadzieję na usprawnienie procesu przeprowadzania wywiadu. A zatem m.in.:
- wywiad cz.I zostanie podzielony na 2 części: obligatoryjną (dane osobowe i plan pomocy), a także fakultatywną (pozostałe rubryki). To pracownik socjalny przeprowadzając wywiad będzie decydował, które z części są niezbędne, a które może pominąć. Nowa procedura ma szansę skrócić czas potrzebny na wypełnienie formularza.
- dodano informacje o pobycie osoby bezdomnej, dane opiekuna prawnego lub kuratora, dane asystenta rodziny, dane dotyczące aktywizacji zawodowej
- wykreślono obowiązek wskazywania danych osobowych właściciela lokalu w przypadku wynajmu (brak zgodności z RODO), liczby miejsc do spania, częstotliwość kontaktów z krewnymi zamieszkałymi osobno
- doprecyzowano, że zbierane dane dotyczące osób przebywających w całodobowych instytucjach dotyczą wyłącznie wspólnie zamieszkałych członków rodziny i dotyczą ostatnich 5 lat
- scalono informacje dotyczące funkcjonowania rodziny (przemoc, trudności opiekuńczo-wychowawcze, konflikty)
- dodano informacje ważne dla bezpieczeństwa pracowników podczas przeprowadzania wywiadów tj. czy wywiad był w obecności drugiego pracownika lub przy asyście Policji
- wprowadzono nowe rozwiązanie polegające na tym, że plan pomocy pracownika socjalnego może być zatwierdzony w całości lub części, albo odrzucony przez kierownika, ale wtedy zastrzeżenia lub zmiany powinien napisać sam kierownik.
