Z pewnym opóźnieniem publikujemy raport pt. „Centra Usług Społecznych (zmiana systemowa)” autorstwa naszych federacyjnych ekspertów – Anny Dunajskiej i Marcina Boryczki. Wyniki raportu zostały omówione podczas spotkania z doradcami Prezydenta RP, w tym podczas naszej wizyty zorganizowanej w rezydencji Prezydenta Andrzeja Dudy w Klarysewie. Merytoryczna i życzliwa debata z członkami Rady ds. społecznych przy Narodowej Radzie Rozwoju Prezydenta RP, stwarza szansę na poprawę samej ustawy o CUS-ach, a także praktyki w tym obszarze.
Raport powstał w wyniku analizy odpowiedzi i dokumentów przesłanych nam przez same Centra Usług Społecznych (CUS) w ramach procedury dostępu do informacji publicznej. Został wzbogacony o anonimowe wywiady z pracownikami CUS-ów.
Z analizy pierwszego okresu funkcjonowania Centrów wyłania się obraz instytucji fasadowej, nie spełniającej pokładanych w niej nadziei i oczekiwań.
Najważniejsze wnioski z raportu:- Przed utworzeniem CUS w większości gmin nie przygotowano diagnozy potrzeb społeczności lokalnej.- W zakresie realizacji usług w ramach danej gminie dominuje wybiórczość a z drugiej strony, w perspektywie całościowej widoczna jest tendencja do uszczuplania oferty, gdzie część z zadań realizowanych jest w sposób ograniczony.- CUS-y realizują głównie zadania wcześniej realizowane przez ośrodki pomocy społecznej.- Żadne z Centrów nie zostało utworzone jako nowa jednostka organizacyjna odrębnie od funkcjonującego już w danej gminie ośrodka pomocy społecznej. Nie powstał żaden CUS międzygminny.- Centra nie poszerzyły znacząco kadr i nie zatrudniły nowych wykwalifikowanych pracowników.
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, jak zapowiedział sam Prezydent będzie poprawiana. Przedstawiliśmy wstępny pakiet rekomendacji w tym zakresie, mając nadzieję że głos praktyków zostanie faktycznie uwzględniony. O dalszych pracach w tym zakresie będziemy informowali na bieżąco.
